De maan is de enige satelliet van de aarde die een zwaartekrachteffect heeft, wat duidelijk te zien is aan de zee- of oceaangetijden. De aarde heeft op haar beurt een nog grotere impact op de maan, waardoor de satelliet niet om zijn as kan draaien. De maan is altijd met slechts één kant naar onze planeet gericht en vanwege de elliptische baan kan ze zowel op 100% (bij volle maan) als op 0% (bij nieuwe maan) worden verlicht.
Maanstanden
De maan voltooit één omwenteling rond de aarde in 27,3 dagen en de synodische periode duurt 29,5 dagen (709 uur). Daarbij doorloopt de satelliet 8 hoofdfasen: van de nieuwe maan naar de volle maan en vervolgens naar de oude maan. De grens tussen het verlichte en onverlichte deel van het maanoppervlak verschuift voortdurend, waardoor een satelliet vanaf de aarde eruit kan zien als een perfecte cirkel, maand of halve maan. En de lijn die het verlichte en onverlichte gebied scheidt, wordt de terminator genoemd.
De duur van de maanfase is een variabele waarde en kan variëren van 3 tot 4 dagen. Elke maand wordt de aardsatelliet 14,77 dagen verlicht door de zon en blijft hij 14,77 dagen in het donker. En dit geldt voor het hele gebied van de maan, en niet alleen de zichtbare kant, naar de aarde gekeerd. De andere kant van de maan wordt met dezelfde frequentie verlicht, maar vanaf het aardoppervlak kunnen we dit fenomeen niet waarnemen.
Wat betreft het aantal fasen van de maan, dit is een voorwaardelijke waarde die in verschillende culturen verschilt. Op Hawaï werden bijvoorbeeld traditioneel 30 maanfasen onderscheiden - één voor elke dag van de maand. Maar het westerse model wordt algemeen aanvaard in de wereld en verdeelt de maancyclus in 8 fasen:
- Nieuwe Maan. De satelliet staat in lijn met de Zon en de Aarde en is niet zichtbaar vanaf onze planeet. De zichtbare kant van de maan is volledig aan het zicht onttrokken, terwijl de andere kant volledig verlicht is.
- De nieuwe maan. De satelliet begint in de lucht te worden gezien in de vorm van een dunne halve maan.
- Eerste kwartaal. Binnen 3-4 nachten verschijnt de maan aan de hemel in de vorm van een maand, en de verlichting van het oppervlak neemt geleidelijk toe tot 50%.
- De wassende maan. Naarmate de maand vordert, verandert het hemellichaam geleidelijk in een perfecte cirkel.
- Volle maan. In deze fase is de kant van de satelliet die naar de aarde is gericht volledig verlicht en wordt de hele nacht aan de hemel waargenomen.
- De afnemende maan. Het verlichte deel begint af te nemen - aan de andere kant van het gedeelte dat tijdens het eerste kwartier toenam.
- Derde kwartaal. Het oppervlak van het verlichte maanoppervlak neemt geleidelijk af tot 50%.
- Oude Maan. De laatste fase van de cyclus, waarin de zichtbare kant van de satelliet vanaf de aarde wordt gezien als een dunne halve maan, waarna deze volledig wordt verduisterd en er weer een nieuwe maan verschijnt.
In verschillende fasen verschillen de eclipticale lengtegraden van de zon en de maan met 0, 90, 180 en 270 graden. Dit komt overeen met de vier hoofdfasen: nieuwe maan, wassende maan, volle maan en afnemende maan. Vanwege de eclipticale baan van de satelliet worden de faseveranderingen met een kleine vertraging op verschillende punten op de aarde waargenomen. Elke hoofdcyclus (1 op 4) duurt gemiddeld 7,38 dagen of een kwart van een synodische maand.
Waarom hebben we een maankalender nodig
Voor veel wereldreligies is de maankalender de basis voor het bepalen van jaarlijkse feestdagen, die vaak op verschillende data vallen. Een levendig voorbeeld is Pasen, dat is gekoppeld aan de maankalender en jaarlijks wordt gevierd op een breed scala aan data: van 4 april tot 8 mei. Maanfasen worden ook veel gebruikt in astrologie en esoterie, onder meer voor het schrijven van horoscopen en voorspellingen.
Als we het hebben over de praktische betekenis van de maanfasen, dan zijn ze het belangrijkst voor de landbouw. De cyclus bepaalt op welk tijdstip het zaaien, irrigeren en oogsten beter kan worden georganiseerd. En dit geldt voor alle landbouwgewassen: granen, groenten en fruit. Ten slotte is de maankalender nodig voor het lanceren van ruimtevaartuigen die de baan van de aarde en daarbuiten binnengaan. Als je in een ongunstige fase lanceert, zal de zwaartekracht van de satelliet de vlucht verstoren, en vice versa.
Samenvattend kunnen we zeggen dat er slechts twee absolute maanfasen zijn: nieuwe maan en volle maan. De resterende fasen zijn intermediair en weerspiegelen slechts een geleidelijke overgang van nul naar honderd procent verlichting van de satelliet van de aarde. Volgens onderzoek beïnvloedt de maan niet alleen de eb en vloed, maar ook het leven van alle levende wezens op aarde. Daarom is de maankalender niet alleen belangrijk vanuit esoterisch of religieus oogpunt, maar ook vanuit praktisch oogpunt!
